Introductie

Sipke van der Schaar

schilder, aquarellist, tekenaar, etser, illustrator

Leeuwarden, 11 maart 1879  -  8 januari 1961

Sipke van der Schaar werd op 11 maart 1879 te Leeuwarden geboren als zoon van Leendert van der Schaar en zijn vrouw Mintje Ritman. Sipke was het tweede kind van het echtpaar en de eerste zoon, later volgden er nog 7 broers en zusters. Na aanvankelijk in Leeuwarden gewoond te hebben verhuisde het gezin van der Schaar naar Amsterdam.

Tussen 1898-1903 volgde Sipke daar een opleiding aan de Rijksacademie voor Beeldende Kunst en van 1901-1903 tevens aan de Rijksnormaalschool voor Tekenonderwijs een cursus Tekenonderricht.

Na afloop van zijn studies maakte  hij in 1903 zijn eerste grote reis naar Turkije, in 1904 naar Algiers en Athene in 1905 naar Smyrna (Turkije). Hij reisde in die dagen meestal mee met een karavaan gekleed zoals de plaatselijke bevolking. Hij sprak de Arabische taal.

Op 31 januari 1907 trouwde hij in Amsterdam met Maria Jacoba Heule. Daarvoor had hij nog een poosje in Amstelveen gewoond. Tussen 1907 en 1912 woonde de familie in Laren van waaruit hij in 1910 nogmaals naar Turkije vertrok nu naar Constantinopel (Istanbul) en naar Jeruzalem. Na 1912 vertrok de familie richting Amsterdam en vestigde zich weer voor enige tijd in Sloten, daarna tot 1937 in Velsen, Beverwijk, en Wijk aan Zee. In 1937 kwam het gezin terug in het Gooi, maar nu naar Blaricum waar hun eerste adres Naarderweg 14 was. Op 1 januari 1941 verhuisde men naar Schapendrift 8 (in 1948 werd dit omgenummerd naar 28 en in 1957 naar 46)

Sipke heeft dus niet alleen veel studiereizen gemaakt maar is ook binnen Nederland regelmatig verhuisd.

Dit komt ook tot uitdrukking in zijn werk. Zo zijn er dus niet alleen werken bekend uit zijn oosterse perioden, maar ook uit bv. Beverwijk, Wijk aan Zee  en Laren maar vooral uit Blaricum.

Van der Schaar was niet alleen kunstschilder maar hij schreef tijdens zijn tochten in het oosten ook reisverhalen die hij verluchtigde met pentekeningen en etsen en die in Nederland in tijdschriften verschenen. Een voorbeeld is een verslag van zijn reis van Jeruzalem naar Jericho dat verscheen in het blad Timoteus.

Hij illustreerde diverse uitgaven van het Evangelie volgens Mattheus, Marcus, Johannes en Lucas waarbij hij ook de tekst verzorgde. Ook was hij de auteur van het Bijbelsch Plaatenboek. Al dit werk werd uitgegeven door de "Vereeniging tot verspreiding van de Heilige Schrift", de onderneming van zijn 3 zwagers Heule, broers van zijn vrouw.

Van deze zwagers, kreeg hij ook in het midden van de jaren dertig van de vorige eeuw de opdracht voor het maken van Bijbelse diorama's. Diorama's zijn 3D afbeeldingen van de werkelijkheid dus in dit geval Bijbelse  voorstellingen. Het zijn wat men toen kijkdozen noemde.

Deze diorama's waren 100 tot 140 cm breed en lieten elk een gebeurtenis uit de Bijbel zien. In die dagen is van der Schaar hierdoor landelijk bekend geworden. De diorama's zijn lange tijd op verschillende plekken in Nederland tentoongesteld o.a. in Haarlem, Den Haag en Ommen en dan meestal langdurig. Ze werden zelfs als uitje bij een schoolreisje aangeprezen.

In 1977 verscheen in het Leidse Dagblad een groot artikel met de vraag wat te doen met de toen al 40 jaar oude diorama's want door ruimtegebrek moest er een nieuw onderdak en het liefst ook een nieuwe eigenaar gevonden worden voor de kunsthistorisch toch wel interessante verzameling van totaal 28 stuks.

Op 14 november 2014 werd door de stichting Johan Maasbach Wereldzending het totale Dioramawerk van Sipke van der Schaar geschonken aan het park Orientalis in Berg en Dal (vroeger de Heilige Landstichting). Ze zijn daar wat hun Bijbelse onderwerpen betreft op de juiste plaats en worden daar ook gerestaureerd. 

Van der Schaar heeft in zijn lange kunstenaars bestaan met zijn werken deelgenomen aan ontelbare tentoonstellingen waaronder een in de Openbare Bibliotheek in Laren in 1952.

Sipke van der Schaar overleed op 81-jarige leeftijd op 8 januari 1961 en werd begraven op de Algemene Begraafplaats de Woensberg te Blaricum.

Bep Machielse.

Bronnen: Scheen 1981

De Valk Lexicon

Laarder Courant de Bel

Diverse particulieren

Eigen onderzoek.